Động Cơ Là Gì? 2 loại động cơ phổ biến nhất [Chi tiết]

Động cơ hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong đời sống. Thế nhưng không phải ai cũng hiểu rõ động cơ là gì? Nên chọn động cơ điện hay động cơ đốt trong thì tốt hơn? Dưới đây là giải đáp động cơ là gì cũng như một số thông tin về 2 dòng động cơ phổ biến hiện nay. Hãy tham khảo!

1. ĐỘNG CƠ LÀ GÌ? TÌM HIỂU CHUNG VỀ ĐỘNG CƠ

Động cơ hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong đời sống. Vì vậy, nhu cầu tìm hiểu động cơ là gì? Có những loại động cơ nào phổ biến? Đặc điểm, ưu thế và hạn chế của từng loại là gì? Dưới đây sẽ là tổng hợp thông tin giải đáp chi tiết:

1.1 Động cơ là gì?

Động cơ (Tiếng Anh: Motor) được hiểu là thiết bị chuyển hoá một dạng năng lượng nào đó từ thiên nhiên hoặc nhân tạo trở thành động năng. Hiện nay có nhiều loại động cơ, điển hình phải kể đến như: động cơ đốt trong, động cơ điện, động cơ gió, động cơ thuỷ lực, động cơ tên lửa,… Mỗi loại đều có những đặc điểm riêng và ứng dụng cụ thể trong lĩnh vực nhất định.

1.2 Lịch sử phát triển của động cơ

Động cơ đã được con người phát minh và sử dụng từ lâu đời nay. Qua mỗi quá trình, động cơ lại có sự cải tiến vượt trội, mang đến nhiều lợi ích cho con người. Khi tìm hiểu về lịch sử phát triển thì động cơ trải qua những giai đoạn sau:

• Thời cổ đại: Con người sử dụng cáp tời, trục quay, ròng rọc,… để chuyển hoá năng lượng thành các các dạng động năng khác. Nhìn chung, tại giai đoạn này, nhiều phát minh dựa trên nguyên lý hoạt động của động cơ đã được ứng dụng vào đời sống, sinh hoạt, hỗ trợ đắc lực cho con người trong nhiều công việc.
• Thời trung đại: Phát minh ra bánh răng trong máy xay sát, tên lửa, nâng động cơ lên tầm cao mới.
• Hiện đại: Nhiều nghiên cứu và phát minh các loại động cơ khác nhau như động cơ đốt trong, động cơ điện, động cơ tua bin, động cơ hơi đốt,… đã được ứng dụng rộng rãi trong đời sống với cải tiến vô cùng hiện đại.

1.3 Phân loại động cơ là gì?

Động cơ có thể được chia làm nhiều loại tuỳ thuộc theo tiêu chí cụ thể. Dưới đây là một số cách phân loại động cơ phổ biến nhất mà nhiều người chưa biết:

• Xét theo nhiên liệu sử dụng: Động cơ dầu diesel, động cơ điện, động cơ xăng, động cơ gas, động cơ khí,…
• Xét theo máy móc, thiết bị, phương tiện,… sử dụng: Động cơ xe máy, động cơ ô tô, động cơ xe nâng, động cơ máy phát, động cơ máy xay, động cơ máy bơm nước, động cơ máy bay, động cơ tên lửa,…
• Phân loại theo mức độ phổ biến: Động cơ phổ biến và động cơ không phổ biến.

Như vậy, có nhiều loại động cơ với những đặc điểm và lợi thế riêng biệt. Vì vậy, tuỳ thuộc vào nhu cầu cụ thể cũng như ứng dụng thực tế trong máy móc, thiết bị, đời sống mà người sử dụng có thể lựa chọn loại động cơ với nhiên liệu và công suất phù hợp, đáp ứng yêu cầu công việc một cách tốt nhất.

1.4 Chức năng của động cơ là gì?

Theo như giải đáp về khái niệm của động cơ thì phần nào đã giải mã vai trò, chức năng của động cơ là gì? Theo đó, nhiệm vụ cũng như chức năng chính của chúng là chuyển đổi một dạng năng lượng nào đó (điện, dầu, gas,…) thành động năng. Cụ thể, việc sử dụng động cơ giúp máy móc, thiết bị, các phương tiện,… có thể dễ dàng vận hành, từ đó tiết kiệm thời gian, giảm tối đa sự phụ thuộc vào sức người và mang đến hiệu quả tốt nhất. Với vai trò quan trọng, hiện nay, động cơ đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong đời sống.

2. TỔNG QUAN VỀ ĐỘNG CƠ ĐIỆN

Với những thông tin được cập nhật phía trên thì động cơ điện và động cơ đốt trong hiện đang phổ biến hơn cả. Vậy cụ thể động cơ là gì? Chúng có những ưu điểm và hạn chế gì? Dưới đây là thông tin giải đáp chi tiết:

2.1 Động cơ là gì – Động cơ điện là gì?

Rất nhiều người băn khoăn thế nào là động cơ điện? Theo đó, động cơ điện (Tiếng Pháp: Moteur, tiếng Anh: Motor) là khái niệm để chỉ loại thiết bị cơ khí có chức năng chuyển hoá điện năng thành cơ năng thông qua các chuyển động xoay tròn và đồng tâm. Hiện nay, hầu hết các loại động cơ điện đều hoạt động theo hiệu ứng điện từ, một số ít lại dựa vào hiệu ứng áp điện.

2.2 Cấu tạo chung của động cơ điện

Khi tìm hiểu động cơ là gì thì cấu tạo của chúng cũng là thông tin khá quan trọng. Theo đó, dòng động cơ điện (Motor điện) có cấu tạo bao gồm nhiều bộ phận, trong đó 2 phần cơ học chính là: Phần động Roto và phần tĩnh Stato:

• Roto (Phần động): Đây là bộ phận chuyển động cung cấp cơ năng, chứa cácd ây dẫn mang dòng điện mà tử trường stato tác dụng lực làm trục có thể quay. Bên cạnh đó, một số roto có mang nam châm vĩnh cửu và stato giữ các dây dẫn giúp đem lại hiệu quả cao với tốc độ hoạt động và dải công suất lớn hơn.
• Stato (Phần tĩnh): Là bộ phận bao quanh roto, chứa nam châm trường, nam châm điện, gồm nhiều cuộn dây được bọc quanh lõi sắt hoặc các nam châm vĩnh cửu. Đây là nơi tạo ra một từ trường đi qua phần ứng của rôto, tác dụng lực lên các cuộn dây. Thông thường, lõi stato được tạo thành từ nhiều tấm kim loại mỏng được cách điện với nhau, được gọi là lớp mỏng. Đồng thời, cán màng được sử dụng để giảm tổn thất năng lượng nếu sử dụng lõi rắn. 

Bên cạnh hai bộ phận chính trên thì khi tìm hiểu động cơ là gì sẽ không thể bỏ qua những bộ phận cấu thành và hỗ trợ, liên kết với roto, stato,… cụ thể động cơ điện còn có sự liên kết của nhiều bộ phận khác, cụ thể:

• Vòng bi: Bộ phận này lần lượt được đỡ bởi vỏ động cơ, tại đây roto được hỗ trợ bởi các ổ trực và cho phép  quay trên trục của nó.
• Phần ứng: Có thể nói đây là bộ phận hỗ trợ cuộn dây và có thể giúp cho nam châm điện mạnh hơn, từ đó nâng cao hiệu quả và năng suất hoạt động cho động cơ điện.
• Nam châm vĩnh cửu: Thông thường sẽ có 2 loại nam châm vĩnh cửu, chúng tạo ra từ trường ổn định để cuộn dây sẽ quay khi có dòng điện chạy trong đó. Trong một số trường hợp nhất định, động cơ sẽ sử dụng nam châm điện thay cho nam châm vĩnh cửu.
• Cổ góp: Trong cấu tạo động cơ điện thì mỗi đầu của cuộn dây được nối bởi một trong hai nửa của cổ góp và chúng sẽ giúp hoán đổi các cuộn dây qua mỗi nửa lượt.
• Chổi than: Bộ phận này có liên quan đặc biệt, nhấn vào cổ góp và liên kết với chúng và dòng điện chạy vào khỏi động cơ thông qua chổi than.
• Tấm thép: Được làm từ vật liệu có tính từ và liên kết với nam châm vĩnh cửu.

2.3 Phân loại động cơ điện

Không chỉ băn khoăn động cơ là gì mà phân loại cũng là yếu tố quan trọng giúp nhiều người có thể tìm kiếm và lựa chọn sản phẩm thích hộ. Vậy động cơ điện bao gồm những loại nào? Dưới đây là một số cách phân loại, cụ thể:

• Dựa vào dòng điện: Động cơ điện 1 pha và động cơ điện 3 pha, động cơ điện một chiều, động cơ điện xoay chiều, 
• Dựa vào kiểu làm việc: Động cơ làm việc ngắn hạn, dài hạn, theo chu kỳ,…
• Dựa vào hình thức phòng hộ: Động cơ điện có phanh, động cơ điện khuấy, động cơ điện phòng nổ, động cơ điện biến tần,…
• Dựa theo ứng dụng thực tế: Động cơ điện ẩm nhiệt, khô nhiệt, động cơ điện phổ thông, động cơ dùng trên tàu biển,…

Ngoài ra, một số loại động cơ điện cũng khá phổ biến trên thị trường hiện nay phải kể đến như: động cơ bước, động cơ đồng bộ, động cơ không đồng bộ, động cơ AC, động cơ DC, động cơ có chổi than và động cơ không chổi than,… Như vậy, động cơ là gì còn phụ thuộc vào từng loại riêng. Theo đó, mỗi loại khác nhau sẽ có những đặc điểm cũng như ưu thế riêng, thích hợp với loại thiết bị, máy móc và hoàn cảnh sử dụng cụ thể.

2.4 Ứng dụng của động cơ điện

Khi tìm hiểu động cơ là gì, trong đó có động cơ điện thì việc nắm rõ công dụng của động cơ điện cũng như ứng dụng của chúng cũng rất quan trọng. Theo đó, động cơ điện được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống, cụ thể như:

• Trong lĩnh vực xây dựng: Động cơ được ví như “trái tim” của nhiều loại máy móc.
• Trong lĩnh vực công nghệ thông tin: Động cơ điện được ứng dụng trong các máy vi tính, cụ thể là được sử dụng trong các ổ cứng, ổ quang,…
• Lĩnh vực giao thông: Động cơ xe máy, ô tô, xe nâng hàng, đầu máy xe lửa, máy bay,…
• Trong sinh hoạt, đời sống: Các thiết bị gia dụng, máy bơm nước, lò vi sóng, máy lọc đĩa, máy xay sinh tố,…
• Lĩnh vực nông nghiệp: Động cơ được sử dụng trong máy bơm nước từ ao hồ vào ruộng lúa, máy tuốt lúa, máy xay gạo,…
• Trong công nghiệp: Ứng dụng của động cơ trong máy xay thịt để làm giò chả, máy trộn bột mì để làm bánh, máy mài để mài các mắt kính,…

3. TỔNG QUAN VỀ ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG

Bên cạnh động cơ điện thì các loại động cơ đốt trong cũng khá phổ biến hiện nay. Chúng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành nghề, lĩnh vực. Vậy cụ thể động cơ là gì? Động cơ đốt trong là gì? Chúng bao gồm những loại nào? Dưới đây là thông tin chi tiết.

3.1 Động cơ là gì – Động cơ đốt trong là gì?

Động cơ đốt trong (Tiếng Anh là Internal combustion engine; viết tắt: ICE) là khái niệm để chỉ nhóm động cơ nhiệt. Trong đó, quá trình đốt cháy nhiên liệu với chất oxy hoá được tiến hành tại buồng đốt (xi lanh) giúp chuyển hoá thành động năng để thiết bị, máy móc,… có thể hoạt động.

Trong động cơ đốt trong, sự giãn nở của khí ở nhiệt độ cao và áp suất cao do quá trình đốt cháy sẽ tác dụng lực trực tiếp lên một số thành phần của động cơ như piston, cánh tuabin, cánh quạt hoặc vòi phun. Đồng thời, lực này sẽ đóng vai trò quan trọng giúp vật thể di chuyển một quãng đường nhất định cũng như biến năng lượng hóa học thành công hữu ích và đáp ứng những nhu cầu sử dụng nhất định. Khi tìm hiểu động cơ là gì thì không thể nào bỏ qua dòng động cơ đốt trong này.

3.2 Cấu tạo chung của động cơ đốt trong

Khi tìm hiểu động cơ là gì thì những bộ phận cấu tạo của chúng cũng là thông tin quan trọng mà nhiều người nên chú ý. Theo đó, động cơ đốt trong được cấu thành từ nhiều bộ phận, điển hình phải kể đến như:

• Xilanh: Đây chính là bộ phận bao bọc bên ngoài Piston chúng không chỉ đóng vai trò là buồng đốt mà còn có nhiệm vụ dẫn hướng cho piston chuyển động tịnh tiến.
• Piston: Bộ phận này đảm nhận nhiệm vụ nén nhiên loeuej và tạo chuyển nhiệt năng thành động năng thông qua cơ cấu trượt bên trong xi lanh.
• Trục khuỷu: Là bộ phận có nhiệm vụ kết nối với thanh truyền để chuyển từ chuyển động tịnh tiến sang chuyển động quay khi động cơ hoạt động. Như vậy, trục khuỷu không chỉ cung cấp động năng cho bánh đà mà còn tiếp nhận lực từ bánh đà tác động ngược lại piston và thực hiện chu kỳ làm việc mới.
• Thanh truyền: Đây là bộ phận đi liền với trục khuỷu và có sự kết nối trực tiếp với piston.
• Hệ thống khởi động: Hệ thống này bao gồm động cơ đốt trong và hệ thống đánh lửa. Chúng cho phép tạo ra chu kỳ đầu tiên của động cơ trong một phiên làm việc mới. 
• Cơ cấu phối khí: Bao gồm các chi tiết bên trong động cơ đảm nhận nhiệm vụ nạp khí mới vào buồng đốt và xả khí cũ từ buồng đốt ra bên ngoài. Có thể nói, cơ cấu phối khí làm nhiệm vụ đóng, mở của nạp thải khí trong quá trình động cơ hoạt động.
• Các bộ phận khác: Hệ thống làm mát, hệ thống bôi trơn, hệ thống cung cấp nhiên liệu,…

Các hệ thống, bộ phận trong động cơ đốt trong đều đảm nhận những nhiệm vụ khác nhau nhưng chúng có sự liên kết, phối hợp tạo nên hoạt động đồng bộ. Việc tìm hiểu động cơ là gì? cấu tạo của động cơ đốt trong như thế nào? cũng giúp nhiều người hiểu hơn và lựa chọn đúng dòng sản phẩm thích hợp với thiết bị, máy móc nhất định.

3.3 Phân loại động cơ đốt trong

Từ khái niệm động cơ là gì có thể thấy mỗi loại động cơ sẽ có những điểm khác biệt và nhiều cách phân loại động cơ đốt trong, cụ thể:

• Xét theo nhiên liệu sử dụng: Động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu dầu diesel, xăng, gas, than, tổng hợp,…
• Theo chu kỳ làm việc: Động cơ đốt trong 2 kỳ và 4 kỳ.
• Theo chuyển động của piston: Động cơ sử dụng piston đẩy, xoay, tự do,…
• Theo cách sắp xếp piston, xi lanh: Động cơ I, V, W,…

Mỗi loại động cơ sẽ có những đặc điểm riêng và ưu thế, hạn chế khác nhau. Vì vậy, người sử dụng cần cân nhắc cụ thể những đặc điểm, điều kiện để lựa chọn loại động cơ đốt trong phù hợp nhất, đáp ứng nhu cầu sử dụng cho loại máy móc, thiết bị,… đạt hiệu quả vận hành tốt nhất.

3.4 Ứng dụng của động cơ đốt trong

Ngoài khái niệm động cơ là gì cụ thể với dòng động cơ đốt trong thì ứng dụng của chúng sẽ ra sao?Tương tự như ứng dụng của động cơ điện thì với động cơ đốt trong cũng được sử dụng khá rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, cụ thể:

• Trong nông nghiệp: Động cơ đốt trong được được ứng dụng để chế tạo máy thu hái, máy bơm, máy sơ chế nông sản, cho tới các loại máy cắt cỏ, máy cưa,…
• Ứng dụng trong phương tiện di chuyển: Động cơ xe máy, ô tô, xe nâng hàng,…
• Trong quân sự: Động cơ sử dụng cho xe tăng, xe tải quân sự, tàu thuyền,…
• Bộ phận quan trọng khi sản xuất máy phát điện, máy công trình,…

Bên cạnh đó, động cơ đốt trong còn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Có thể nói, đây là một trong những loại động cơ phổ biến, có nhiều ưu thế vượt trội và được sử dụng rộng rãi hiện nay. Như vậy, khi tìm hiểu động cơ là gì thì hãy nắm rõ từng loại để có thể đưa ra lựa chọn động cơ phù hợp nhất, đáp ứng nhu cầu công việc tốt nhất.

4. SO SÁNH ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG VÀ ĐỘNG CƠ ĐIỆN

Không chỉ băn khoăn động cơ là gì mà nhiều người còn chưa biết nên lựa chọn động cơ điện hay động cơ đốt trong. Đây có lẽ là câu hỏi vô cùng khó mà không thể kết luận đáp án chính xác. Tuy nhiên, bảng so sánh một số tiêu chí dưới đây có thể sẽ giúp người dùng lựa chọn đúng sản phẩm phù hợp. Hãy tham khảo!

TIÊU CHÍ	ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG	ĐỘNG CƠ ĐIỆN
Nhiên liệu sử dụng	Dầu diesel, gas, xăng,…	Điện năng
Hiệu suất hoạt động	Động cơ đốt trong chuyển hóa nhiệt năng thành cơ năng nhưng trong quá trình đó thì một lượng nhiệt lớn sẽ từ thành xi-lanh thoát ra bên ngoài nên hiệu suất của động cơ đốt trong là khoảng 35%.	Động cơ điện làm việc dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ, trong đó điện năng sẽ chuyển hóa thành cơ năng nhưng hiệu suất của động cơ điện có thể đạt tới gần 90%.
Lực momen xoắn	Động cơ đốt trong đòi hỏi tốc độ vòng tua máy nhất định để có thể tạo ra lực momen xoắn lớn tương ứng.	Động cơ điện có thể tạo ra momen xoắn cao gần như ngay lập tức ở dải vòng tua thấp, ngay cả khi vừa mới khởi động.
Chi phí vận hành	Cao hơn	Thấp hơn
Ưu điểm	Hoạt động mạnh mẽ, bền bỉ, liên tục. Giúp thiết bị đạt được tốc độ cực đại nhanh nhất. Linh động và nạp nhiên liệu dễ dàng, nhanh chóng. Giá thành thấp hơn động cơ điện.	Thân thiện với môi trường. Vận hành êm ái. Tiết kiệm nhiên liệu nên chi phí vận hành rẻ. Ít khi phải bảo trì bảo dưỡng.
Nhược điểm	Phát tiếng ồn lớn khi vận hành Tốn nhiều nhiên liệu nên chi phí vận hành cao. Chi phí bảo trì, bảo dưỡng cao hơn. Có thể phát khí thải gây ô nhiễm môi trường.	Giá thành cao hơn. Không linh động, tốn nhiều thời gian để sạc pin. Các lỗi hư hỏng thường phức tạp.

Từ bảng so sánh một số tiêu chí cơ bản như trên có thể thấy rõ ưu, nhược điểm của từng loại động cơ là gì? Theo đó, động cơ đốt trong hay động cơ điện đều có những thế mạnh và hạn chế riêng. Vì vậy, người mua cần cân nhắc kỹ càng để lựa chọn được loại phù hợp. Thực tế trên thị trường các loại động cơ cũng khá đa dạng với nhiều hãng và địa chỉ phân phối khác nhau.

Mỗi sản phẩm cũng đều được các hãng sản xuất đa dạng với những loại động cơ khác nhau, điển hình như xe nâng. Xe nâng dầu (sử dụng động cơ đốt trong dầu diesel) và xe nâng điện (sử dụng động cơ điện) đều có những ưu điểm riêng và thích hợp với khu vực làm việc nhất định.

• Xe nâng dầu: Mạnh mẽ, bền bỉ, thích hợp làm việc ở khu vực ngoài trời, thậm chí nơi có điều kiện khắc nghiệt.
• Xe nâng điên: Linh hoạt, tiết kiệm nhiên liệu, vận hành êm ái nên là lựa chọn lý tưởng ở không gian trong nhà, nơi kín, chật hẹp,…

Như vậy, phía trên là những thông tin giải đáp động cơ là gì? Sơ lược về động cơ đốt trong và động cơ điện cũng như ưu, nhược điểm của chúng. Hy vọng bài viết hữu ích cho nhiều người. Nếu còn bất cứ băn khoăn nào cần giải đáp hoặc có nhu cầu mua xe nâng điện, xe nâng động cơ đốt trong, khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp hotline 0869 285 225 để được đội ngũ chuyên viên Công ty Cổ phần xe nâng Thiên Sơn để được tư vấn chi tiết.